Birma.......de korte versie

Zo mensen, even een blog-overdosis! Na Vedran's blog debuut (hehe, heeft me maanden gekost om hem zover te krijgen eens een berichtje te schrijven ;-), nu ook nog 1 van mij: Birma it is! Ik probeer het kort te houden, maar dat vind ik moeilijk zoals jullie weten....;-)

Ga je wel of ga je niet? Naar Birma, tegenwoordig Myanmar, wil dat zeggen. Massaal geboycott door het westen. Waarom: het land wordt al jaren geregeerd door een stelletje dictatoriale militairen die de bevolking monddood maakt en vrolijk van de ene op de andere dag miljoenen pompt in de bouw van een gloednieuwe hoofdstad (als je er 's nachts met de bus voorbij komt lijkt het plots wel dag te zijn. Zoveel straatlampen en glimmende fonteinen en standeelden zijn er. En dat terwijl de rest van het land blij kan zijn als er een dag voorbij gaat zonder dat de stroom wordt afgesneden....) en dat wat er over is in hun zakken lijken te steken. Aan de andere kant hoor ik van mensen die er geweest zijn dat het een prachtig land is met de vriendelijkste bevolking van heel Azie. Kan dat uberhaupt wel? Mijn nieuwsgierigheid krijgt de overhand. Daarbij helpt het feit dat je anno 2011 in het land kan reizen zodat 85 % van je uitgaven bij de lokale bevolking terechtkomt en niet zoals vroeger rechtstreeks bij de regering. Dus op 19 december stap ik in Bangkok op het vliegtuig naar Myanmar, het land waar net voor het eerst sinds 1990 zogenaamd 'democratische verkiezingen' zijn gehouden en waar een maand eerder Aung San Suu Kyi na jarenlang huisarrest eindelijk is vrijgelaten.

Ik weet niet goed wat ik moet verwachten, maar als ik mijn rondbuikige taxichauffeur in zijn longyi zie staan, uitbundig zwaaiend en lachend zodat zijn bloedrode tanden tevoorschijn komen, weet ik dat het goed is!

Yangon

Na alle grote en hectische steden in Azie is Yangon een heuse verademing. Het is er moderner dan ik gedacht had, maar niks vergeleken met Kuala Lumpur of Bangkok. De oude koloniale gebouwen lijken te steunen onder het tropisch zonnetje en brokkelen langzaam maar zeker af. Ondanks de vergane glorie is het een levendige stad vol vriendelijk lachende mensen die graag even stoppen om met die enkele buitenlander (het blijken er meer te zijn dan verwacht) te praten of er in ieder geval even naar te staren.

Het is een mooie mix van etnische Birmezen, Indiase Birmezen en Chinezen die tijdens de koloniale tijd hier naartoe zijn gekomen en er inmiddels al enkele generaties wonen. Weinig mensen in spijkerbroek te zien. Vrijwel iedereen draagt de traditionele longyi, een soort van sarong. De vrouwen dragen massaal thanaka op hun gezicht. Een geel poeder, gemaakt van een bepaald soort boombast, dat zorgvuldig op het gezicht wordt aangebracht met een borsteltje. Goed voor je huid, goed tegen de zon en ook gewoon erg mooie versiering, een soort van Birmese rouge. De mannen (inclusief een enkele vrouw) kauwen onverstoord de hele dag betelnut waardoor hun tanden bloedrood zijn.......en de straat lijkt op een slagveld zonder lichamen - bespikkeld met de bloedrode smurrie van de betelnut die ze uitspugen. Dat spugen is duidelijk iets waar ik aan moet wennen. Mannen, vrouwen, jong, oud, betelnut of geen betelnut, gerocheld en gespuugd wordt er door iedereen. Wennen moet ik ook aan al het gestaar. Een lange, westerse vrouw die ook nog eens alleen reist blijkt een vreemd verschijnsel te zijn. De vraag die ik de aankomende wekenvan vrijwel elke Birmees, vaak met een toon van medelijden, krijg is: "You alone?", " Only one?" Nou, in Birma nooit voor lang!

Ik wordt zowieso altijd en overal vergezeld van ofwel mierzoete Birmese muziek (in de bus compleet met bijpassende mierzoete, maar ozo onschuldige, video's) ofwel erg foute remakes van westerse liedjes . Er werd me verteld dat veel Birmezen erg trots zijn dat hun muziek wereldwijd zo succesvol is ;-)

Na wat van mijn vlekkeloze en ongekreukte dollars (om te beginnen moet je er stapels van meenemen aangezien je als buitenlander in heel Birma niet aan geld kunt komen. Pinautomaten bestaan niet, creditcards worden niet geaccepteerd en ook traveller cheques kun je er niet inwisselen. Alleen de magische 'American dollar' doet wonderen. Maar dan alleen als ze kreuk-, vouw-, en vlekkeloos zijn. En daar wordt erg kritisch naar gekeken, geloof me.) te hebben omgewisseld op de zwarte markt - de officiele koers in 1/3 van die op de zwarte markt - en de eerste chapatti's en samosa's te hebben opgesmikkeld ben ik er helemaal klaar voor!

Het blinkende goud van de Schwedagon pagoda is een voorbode van wat ik in de rest van het land ga aantreffen......een en al tempel, zelfs geen heuveltop gaat pagoda-loos door het leven!

Na een lange overdekte gang vol Buddhistische snuisterijen winkeltjes (vanaf traptree 1 al op blote voeten natuurlijk) word ik plots verblind door het goud dat er blinkt. De rest van de dag mijn zonnebril op! Het heiligste van het heiligste in heel Birma door de 8 haren van Buddha die in de pagoda zouden liggen, de Schwedagon pagoda. Bedekt met echt goud en behangen met talloze diamanten en edelstenen is dit het heiligdom dat elke Birmees eens in zijn leven gezien moet hebben. En het is me ook echt heel indrukwekkend. Ik loop er uren rond te dwalen. In elke hoekje is weer iets nieuws te vinden en de rituelen waar de eindeloze stroom van mensen mee bezig is werkt betoverend. Ook ik word door een oud mannetje naar 'mijn Buddha' gesleurd. Dit is het beeld dat op het punt staat van de dag waarop ik geboren ben (heb ik natuurlijk geen idee van, maar die slimme meneer had natuurlijk een boekje met al die info in zijn borstzak). Zo is elke dag door een Buddha rondom de pagoda vertegenwoordigd. Aan het einde van de middag ga ik nog een keer terug. De stroom van biddende en offerende mensen gaat onverstoord door. De pagoda verkleurt van felgoud naar goudrood en dan naar paars. Als het eenmaal donker is wordt 'ie verlicht door spotlights, disco-buddha's (buddhabeelden met neonknipperende lampjes erachter) en eindeloos veel kaarsen. En dan komt ook de volle maan nog tevoorschijn. Mooier kan haast niet!

Kyaiktyo

Een busrit van een paar uur, over het Birmese platteland brengt me naar Kyaiktyo, alweer zo'n belangrijke plek voor de Buddhistische Birmezen (en zo blijken er heel veel plekken te zijn - deze en de Schwedagon zijn echter het belangrijkst). Ik dump mijn spullen in mijn celachtige kamer en ga meteen op zoek naar de open truck die mensen de berg op brengt. Ze zijn net allemaal vol, dus ik ga netjes op het veel te smalle bankje achterin zitten en wachten totdat ook deze truck vol is. Wat zou klein zijn met korte benen nu toch handig zijn want met vol bedoel ik ook echt vol. Elke millimeter wordt benut om mensen en hun bagage kwijt te kunnen. Ik hoorde later dat 48 het maximum was.....ik betwijfel het....;-) 'J', een Koreaan, kruipt naast me, we zijn de enige buitenlanders in de hele truck, en samen struinen we de rest van de dag rond. Ben blij dat we goede remmen hadden en de berg veilig opkomen. Na de busrit nog een uur klimmen. Gelukkig genoeg plekjes om even iets kouds te drinken en om souvenirs te kopen......vooral de mitrailleurs en tanks van bamboe zijn erg populair...!?? Bij monniken.....!?? De wolken trekken op en daar duikt dan plots de 'Golden Rock' op. Een enorm met bladgoud behangen rots die gevaarlijk op het randje van de afgrond balanceert. Bovenop staat een mini-pagoda waarin wederom een haar van Buddha ligt. Buddhisten geloven dat het haartje zo geplaatst is dat het de balans van de rots bewaart. De mannen mogen hem aanraken, de vrouwen niet zoals bij alle heiligdommen hier.....Toch ook hier weer mooi om alle rituelen en mensen te bekijken.

Mawlamyine (kan het na ontelbare keren oefenen nog steeds niet fatsoenlijk uitspreken)

Op een motortaxi zoef ik naar het Breeze Guesthouse aan de grote rivier. Daar runnen de lieftallige Mr Kai, Mr Anthony en Mr Howard de boel en neem ik mijn intrek in een kamer zonder daglicht. En later blijkt, midden tussen de gemeenschappelijke douches en wasbakken waar de Birmese mannen 's ochtends hun rochelritueel beginnen :-(

Ook dit stadje ademt vergane glorie uit. De rivier vol vissersboten, in de verte de tropische begroeide en betempelde heuvels en daartussen een klein, levendig stadje vol bemoste en afbladderende gebouwen. Op de markt is het een drukte van jewelste en word ik massaal aangestaard. Moet opletten dat ik met mijn lengte niet tegen alle touwen en balken van de stalletjes aanloop. Ik koop een lekkere pomelo (jum) en krijg met 100 Kyat wisselgeld in een plasticzakje. Hoe nieuw je dollars er hier uit moeten zien, zo afgeragd zijn de meeste lokale Kyats. Als ze bijna uit elkaar vallen worden ze netjes in plastic zakjes geseald zodat ze nog tijden meekunnen. Dat is pas inventief :-)

Met Al en Toddy uit Canada een dag naar Ogre Island midden in de rivier geweest. Nee, Shrek was in geen velden of wegen te bekennen. Volgens Mr Kai heet het eiland zo omdat het ooit bewoond werd door lelijke mensen die verjaagd zijn door de Mon. Nu is het eiland met 64 Mon dorpen, vol prachtige mensen! We lijken 50 jaar terug te gaan in de tijd: een tropisch eiland vol paden die wegen moeten voorstellen, paardenkarren, ossenkarren en een enkele antieke Amerikaanse Chevvy truck. En het ene kind met een glimlach van oor tot oor na het andere!

Op naar Hpa-An. Op 3 motortaxi's gaan Al, Toddy en ik op weg naar de haven. Daar wacht een groot, roestig monster op ons. Een kaal dek van schrootjes lijkt het vooruitzicht voor de aankomende 4 uur. Maar daar, wachtend op die toeristen die elke week meegaan, staat een stapeltje plastic tuinstoelen. Te huur voor 500 Kyat (=0.40 eurocent) Wat wil je nog meer? De locals zijn duidelijk beter voorbereid met matten, dekens, kussens en eten voor de hele reis. Die gaat heeeeeeel langzaam, maar dat is helemaal niet erg. Het uitzicht is fantastisch. De rivier is breed en overal dobberen smalle vissersbootjes. Als we ergens stoppen om mensen in of uit te laten is het hele dorp uitgelaten om het roestige monster en zijn lading te zien. Velden, heuvels met pagoda's, koeien, buffels, karren, vissers, ik kijk mijn ogen uit, maar ben na 6,5 uur (!) toch blij dat we in Hpa-An zijn.

Hpa-An

Een van mijn favoriete plekken in Birma. Klein, kleurrijk, levendig en een handjevol toeristen. Hier 'vier' ik kerst met Al en Toddy en Simon (uit Zwitserland) in een echt Birmees restaurant met op de achtergrond natuurlijk een blerende tv ;-) Aan een grote ronde tafel, een bord vol kruiden en groenten met daaromheen allerlei potjes met sausjes en pasta's (veel chili en veel garnalen). Compleet met thee in Santa-kopjes (waar hebben ze die vandaan getoverd?). Simon maakt het feest compleet als hij later echte Zwitserse chocolade en Lebkuchen uit zijn rugzak tovert. Een mooie kerst met bijzondere mensen!

We gaan op ontdekkingstocht in Saddar Cave vol Buddhabeelden waar we op blote voeten een weg moeten banen door het donker, de modder en potentieel een hoop vleermuizenpoep.....juk. Doe het toch en gelukkig, want het was het waard. Aan de andere kant wacht een idyllisch plaatje: een meer midden tussen de spitse kalksteenrotsen waar een paar mannen aan het vissen zijn.

We wandelen in het vroege ochtendlicht door een veld met 1500 Buddha, aan de voet van Mount Zwegabin die we gaan beklimmen. Aan de top natuurlijk een pagoda en nodige fotoshoots met de locals!

Ik neem afscheid van Al, Toddy en Simon en maak me op voor wat later blijkt a busride from hell......Ok, het vooruitizcht van 18 uur tuffen naar Inle Lake was niet meer zo heel erg na alle busritten die Vedran en ik in Azie al hadden gehad. Appeltje eitje. Het begon voorspoedig, busrit 1 van 4 uur verliep vlekkeloos, 2 uurtjes wachten en de eerste 7 uur van de volgende rit vlogen ook voorbij (zeker met de nodige bloederige films.....joy). En toen, toen hield de bus er gewoon mee op. Niemand die er gek van opkeek natuurlijk, alleen ik dan. Er wordt vrolijk doorgesnurkt, gerocheld en gehoest. De airco valt ook uit dus de lucht verandert langzaam in een mix van knoflook en alcohol (menig man toverde af en toe en flesje Grand Royal whiskey uit zijn longyi). Heerlijk! Na 7 (!) uur wachten, het was inmiddels alweer licht, kwam de nieuwe bus ons halen om ons naar Inle Lake, nog 7 uur verderop, te brengen. Helemaal GAAR! Pffff, als klap op de vuurpijl werd ik daar 's middags voor de 2e keer in 2 weken (Vedran en ik had niet het meest romantische afscheid in Bangkok terwijl ik doodziek op bed lag......) erg ziek. Mijn buik en darmen wilden weer niet meewerken :-( Balen om zo die kostbare dagen in Birma door te brengen. Maar goed, met een paar dagen in bed en een nieuwe anti-bioticakuur ben ik er zo weer bovenop!

Inle Lake

Happy New Year! Gewapend met de medicijnen en een voorraadje Ibuprofen waag ik me met 2 Japanners het meer op. Een dag van eindeloos veel kijken en genieten: water tot zover het oog reikt, de bergen die alle kanten het meer omsluiten, de huizen op palen, de vissers die met een been ipv hun beide armen roeien (zie foto's). Het is wereld op zich, een wereld waarop alles op of aan het water gebeurt: winkeltjes, drijvende groentetuinen, mannen die 'zee'wier verzamelen, varkens die voorbij zoeven in een bootje, monniken op de balkons van hun kloosters, glimmende pagoda's, pagoda-ruines, natuurlijk de nodige toeristenwinkeltjes (met Bagan wordt Inle Lake beschouwd als hoogtepunt van het land), eindeloos veel bootjes en.... katten die door hoepels springen op de koop toe!

Later in het dorp ontmoet ik U Phone Nwe en Ma Thin Dar en hun schattige baby Obama (!! - 'for good luck'). Ze verkopen souvenirs in de dorpstempel en nodigen me uit met hun in de tempelgrond te eten en thee te drinken. Mijn hand wordt gelezen, er worden foto's bewonderd en baby Obama kruipt bij me op schoot Voor ik het weet is de middag voorbij. De schatten!

Trek: Inle Lake naar Kalaw

Inmiddels is Simon ook gearriveerd en vertrekken we samen met gids ThanThay en Mr Cook (:-)) voor een 3-daagse trekking naar Kalaw. Weer het mooie meer over, betoverend in het vroege ochtendlicht en dan beginnen we aan de wandeling (trek zou ik het niet noemen). Het is marktdag in het plaatsje waar we beginnen, we hebben geluk. We kopen nog wat groenten voor vanavond en klimmen van daar langzaam omhoog richting de bergkam. Onderweg komen we een heleboel zwaarbeladen Pa-O vrouwen tegen. Deze zijn te herkennen aan de prachtige felgekleurde doeken die ze op hun hoofd dragen. Elke 5 dagen als er markt is maken ze de 4 uur durende tocht naar beneden en bepakt weer naar boven. Pfff! Ze willen via de gids alles van ons weten en staan erop dat we van hun rijstcrackers eten. Schaam me om het weinige dat ze hebben nog aan te nemen. Maar, ze staan erop. De stukken zeep die ik had meegebracht toveren opnieuw grote glimlachen op hun gezicht. Hilarisch vinden ze de foto van ons samen en ze moeten een paar keer aan mijn blanke huid voelen.

Het is heet als we klimmen, maar de uitzichten - achter ons over het meer, voor ons over de akkers en heuvels - zijn geweldig. Als we weer een groep Pa-O vrouwen tegenkomen word ik in een mum van tijd omgetoverd tot Pa-O vrouw. Ze hebben de grootste lol die mooie doek over mijn hoofd te draperen. :-) De rest van de wandeling steekt de groene tarwe fel af tegen de rode aarde en de droge stoppels van de rijstplanten die vorige maand al geoogst zijn. Het droge seizoen is volop aan de gang dus buiten de tarwe en de zonnebloemen groeit er weinig. Helaas zijn er en worden er nog steeds veel bomen gekapt waardoor er na de regen elk jaar steeds diepere geulen ontstaan waar de losse grond wegspoelt. Aan het einde van middag komen we aan op onze bestemming voor vandaag: Hte Thein klooster waar we in de kloosterzaal slapen. Om 5 uur de volgende ochtend word ik wakker van de chantende jonge novicen 5 meter verderop!!! Heel bijzonder!

Voor we vertrekken worden we gezegend door de hoofdmonnik. Wij kunnen er weer tegen voor vandaag! Weinig klimmen dit keer, vooral lekker wandelen door een vergelijkbaar landschap als de dag ervoor. Al redelijk vroeg zijn we in het dorp waar we overnachten. Bij een familie thuis, heel gezellig. Opa oefent al zijn engels met ons, de kinderen roepen ook een paar 'how are you ' en 'what's your name', en neemt Simon en mezelf mee op sleeptouw door het dorp. Maar, niet voordat we ons op de openbare wasplek in het dorp 'gedoucht' hebben. Een hele bezienswaardigheid ;-) Haha, het wordt een kattenwasje omdat ik het niet voor elkaar krijg me als Birmese vrouw te wassen. Hoe ze het voor elkaar krijgen zich helemaal te wassen zonder teveel bloot te laten zien, geen idee. Dat mag dan weer niet.....Zoveel gemakkelijker als man.... Dan op naar de '2-month birthdayparty' van een babytje. Het feest is eigenlijk al voorbij, maar er zitten nog wat oudere mannen betelnut te kauwen en zodra wij er zijn stromen er weer wat mensen naar binnen. Eerst thee, crackers, fruit en via opa een hoop vragen beantwoorden. Nog niet zo lang geleden een enorm lunch van Mr Cook gehad, maar dat houdt opa niet tegen erop te staan dat we ook hier weer eten. Naar de keuken en alweer lekker eten. We eten beleefd ons bordje leeg. Voel me een rond tonnetje! Dan vertrekken we weer en gaan we nog op bezoek bij opa's us. Zwaar onder de indruk van mij in longyi besluit ze het plaatje compleet te maken en mijn gezicht te voorzien van een laagje thanaka. Dat levert eenmaal buiten nog meer blikken, geroep en gewijs op ;-) En je bergijpt al, als we terugzijn heeft Mr Cook het avondeten al klaar. We kunnen bijna geen oe of a meer zeggen maar als we zien hoeveel moeite hij weer heeft gedaan voor dit heuse 5 sterren diner, kunnen we niet weigeren. Pfff, met buikpijn naar bed......

De laatste dag een kort stuk door voornamelijk dennenbos naar Kalaw. Wat weer een mooie ervaring. Ook ThanThay als gids. Warm en heel open over zijn regering. Een bijzondere man met een heftig verleden.

In Kalaw blijven Simon en ik een dag om de regionale markt te kunnen zien. Het gebruikelijke fruit, groente, vlees en vis, maar dan in heel veel stalletjes. Nice! En dan door naar de laatste plek alweer: Bagan

Bagan

4 Dagen fietsen en struinen tussen de meer dan 4000 tempels aan de Ayeyarwaddy rivier. Meer dan glimp er van opvangen is het natuurlijk niet geworden. Prachtig mooi. Van glimmende, grote,  moderne tempels naar kleine, oude ruines. Het aantal toeristen is hier ver100voudigd in vergelijking met de rest van Birma. Ben dan inmiddels ook een beetje tempelmoe omdat werkelijk elke tempel omringd is door verkopers. De meest volhardende zijn de schilders die weinig origineel zijn in hun begroetingen (Oh, Holland: good football/Oh Switserland: good chocolate/good watches) en verkooptechnieken. Ze vinden je overal. Als je fiets in het zicht staat en er is niemand als je bij de tempel aankomt, dan kun je er de donder op zeggen dat er wel iemand is als je weer terugloopt naar je fiets. Niet erg, wel erg vermoeiend na de 59e keer hetzelfde verhaal.

De tempels zijn mooi, vooral die met originele muurschilderingen van 100en jaren oud, maar veelal in heel slechte staat. Ik stel me voor hoe het er hier uit zou zien als er net zoveel geld was voor restauratie als bij een Angkor Wat in Cambodja. Natuurlijk heeft het zo heel veel charme, maar ik ben alleen bang dat de helft op deze manier over 50 jaar verdwenen

De zonsondergang de eerste avond is onbeschrijfelijk mooi. We staan bovenop 1 van de tempels. De lucht is roze, paars en oranje en zover je kunt kijken niks als groen met ontelbare tempels tussendoor (of misschien moet ik zeggen ontelbare tempels met soms wat groen tussendoor....). De mist hang over de rivier en de zon zakt achter de heuvels.......Ben er stil van. De schijnbaar krakkemikkige fietsjes doen het wonderbaarlijk goed op alle zandweggetjes. Ben blij dat ik vanochtend eraan gedacht heb mijn zaklamp mee te nemen voor de terugweg.......straatlampen of licht op veel brommers ontbreekt namelijk.

Een mooie afsluiting van een prachtige, maar voor mijn gevoel veel te korte, reis door Birma. Er zijn nog zoveel plekken te ontdekken. Helaas is een groot deel van het land niet toegankelijk voor buitenlanders, maar wie weet, over een paar jaar?

Als je mijn verhaal zo leest, kun je je voorstellen dat wanneer je niets over de situatie van dit land zou weten, je er gemakkelijk 4 weken kon reizen zonder ook maar iets van politiek en mensenrechtenschendingen te weten te komen. En dat is zo. Aan de oppervlakte lijkt er niet zoveel aan de hand te zijn. Pas als je met mensen praat die ook durven te praten (is niet zonder risico's voor hen), zoals de gids ThanThay, begrijp je pas dat er naast het Birma vol tempels en lachende mensen ook een heel ander Birma is......Hun hoop op verandering is vooral gevestigd op Aung San Suu Kyi. Zoals een oude meneer in Kalaw zei: "I hope to see you again someday. In a better time."

Ok, het is een lang verhaal geworden, maar naar mijn gevoel nog veel te kort (heb echt heel veel weggelaten...echt waar). Zoals je begrijpt, weer verliefd geworden op een land!

Liefs,

Lotte

p.s. voor degenen die dachten dat ik 12 februari thuis zou komen....niet waar. Alles in het werk gesteld om mijn ouders hier op Bali te verrassen! En of dat gelukt is! Hihi! Geweldig om ze na al die tijd weer te zien! Heerlijk genoten van de mooie omgeving bij Ubud samen. Die 9 dagen zijn omgevlogen en inmiddels ben ik weer alleen. Ik blijf nog een 2 weken op Bali en Java en vlieg dan naar Pakistan voor de bruiloft van Maaike en Zeeshan. 12 maart ben ik dan, na 1,5 jaar, weer op Hollandse bodem!! Zie jullie snel!